Cách nào để khuyến khích người trồng mía đồng hành cùng doanh nghiệp?

Việc canh tác trên cánh đồng lớn cũng mang lại hiệu quả tối ưu đưa năng suất mía tăng vượt bậc. Ảnh minh họa: Lê Huy Hải – TTXVN

Chủ động đổi mới, tăng cường liên kết chặt chẽ với người nông dân xây dựng vùng nguyên liệu hàng hóa, đầu tư vào các sản phẩm sau đường… đang là hướng đi mang tính chiến lược lâu dài của ngành mía đường tỉnh Gia Lai trước sức ép hội nhập.

Gia Lai hiện có 2 doanh nghiệp sản xuất mía đường là Nhà máy đường An Khê (thuộc Công ty cổ phần đường Quảng Ngãi) và Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai đứng chân trên địa bàn khai thác vùng nguyên liệu mía rộng lớn hơn 41.000 ha.

Để khuyến khích người trồng mía đồng hành cùng doanh nghiệp trong giai đoạn hội nhập đầy thách thức, ngay trong năm 2017, Nhà máy đường An Khê đã tập trung mọi nguồn lực triển khai đồng bộ 3 chương trình lớn gồm cơ giới hóa; hóa học hóa (cung cấp phân bón đặc hiệu cho cây mía), sinh học hóa (cung cấp nguồn giống và cải tạo đất) và tối ưu hóa trong quản lý nông, công nghiệp vào chuỗi sản xuất để tăng năng suất, sản lượng, giảm chi phí đảm bảo lợi nhuận hài hòa giữa người trồng mía và đơn vị.

Yếu tố mang tính bền vững chính là việc Nhà máy đường An Khê đã chủ động liên kết với người nông dân mở rộng các cánh đồng lớn tạo tiền đề ứng dụng công nghệ canh tác (cày, bừa và trồng) bằng định vị vệ tinh không người lái giúp giảm tối đa chi phí định mức đầu tư.

Ngoài ra, việc canh tác trên cánh đồng lớn cũng mang lại hiệu quả tối ưu đưa năng suất mía tăng vượt bậc, từ 60 tấn/ha tăng lên hơn 100 tấn/ha, cá biệt có nơi đạt tới 130 tấn/ha giúp tạo thêm lợi nhuận cho người nông dân.

Anh Đinh Gen, xã Konlơngkhơng, huyện KBang chia sẻ, năm nay là năm đầu tiên gia đình anh đưa 4 ha mía tham gia cánh đồng lớn. Được sự hỗ trợ của nhà máy đưa cơ giới hóa vào sản xuất nên năng suất mía của gia đình đạt 100 tấn/ha, tăng 40 tấn/ha so với mọi năm. Mặc dù giá mía năm nay giảm nhiều, song năng suất tăng cao nên thu nhập vẫn ổn định.

Tham gia cánh đồng lớn, người nông dân được Nhà máy đường An Khê cam kết hỗ trợ mía giống, các loại vật tư chăm sóc ban đầu không tính lãi suất và bao tiêu toàn bộ sản phẩm tạo cơ sở để người nông dân yên tâm gắn bó với đồng ruộng của mình.

Điển hình như cánh đồng mía lớn rộng hơn 120 ha của nhóm 26 hộ nông dân ở thôn JLao, xã KôngPla liên kết hình thành do ông Nguyễn Văn Qui làm nhóm trưởng phát huy tối đa hiệu quả kinh tế.

“Năm nay do ảnh hưởng của kinh tế hội nhập nên thu nhập của nông dân trồng mía giảm mạnh. Mặc dù giá đường trên thị trường giảm tới 45% so với năm trước, nhưng Nhà máy đường An Khê thu mua mía nguyên liệu của nông dân chỉ giảm giá 15%.

Cùng với đó là những chế độ ưu đãi về chi phí đầu tư ban đầu khi tham gia cánh đồng lớn nên các hộ quyết tâm gắn bó với Nhà máy và xác định cây mía là cây trồng chủ lực gắn với đầu ra ổn định”, ông Qui cho biết.

Đến thời điểm này, Nhà máy đường An Khê đã tạo dựng được vùng nguyên liệu mía 30.000 ha trên địa bàn 4 huyện phía Đông Gia Lai; trong đó 70% diện tích được cơ giới hóa và trong số này 40% được trồng và thu hoạch bằng máy đưa năng suất mía bình quân toàn vùng lên 72 tấn/ha cao hơn bình quân chung của cả nước.

Ông Nguyễn Hoàng Phước, Phó Giám đốc Nhà máy đường An Khê cho biết, hiện tại Nhà máy đã xây dựng được hơn 100 cánh đồng lớn với hơn 4.000 ha. Để tiếp tục tăng sức cạnh tranh trong gian đoạn hội nhập, đơn vị xác định mục tiêu là ưu tiên xây dựng cánh đồng lớn và phấn đấu đến năm 2020 phải đạt 30% diện tích cánh đồng lớn và 85% diện tích được cơ giới hóa với năng suất bình quân đạt 85 tấn/ha.

Ngoài ra, để tăng giá trị cho các sản phẩm mía đường, Nhà máy đường An Khê cũng đã kịp thời hoàn thiện và đưa Nhà máy điện sinh khối đi vào hoạt động cung cấp 70 MW công suất hòa lưới điện quốc gia từ tháng 2, mang lại lợi nhuận tăng thêm khoảng 1,5 tỷ đồng/ngày.

Định hướng trong những năm sắp tới, ngoài việc nâng công suất của nhà máy từ 18 tấn mía/ngày hiện nay lên 25 tấn mía/ngày trong năm 2022, Nhà máy đường An Khê sẽ xây dựng dây chuyền đường luyện RE để sản xuất đường sạch cung ứng ra thị trường trong nước và quốc tế, xây dựng Nhà máy phân vi sinh và cồn Ethanol từ các sản phẩm sau đường để tăng thêm hiệu quả thu nhập cho người trồng mía, ông Phước cho biết.

Về phía Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai, thời điểm này tuy mới chỉ xây dựng được 30 cánh đồng lớn với khoảng 300 ha trên tổng diện tích vùng nguyên liệu 11.000 ha trên địa bàn các huyện phía Đông Nam tỉnh, song đơn vị cũng đã có hướng đi riêng để ứng phó với hội nhập sâu rộng.

Câu chuyện tìm giải pháp tiết giảm chi phí của doanh nghiệp cũng không nằm ngoài xu thế chung của các doanh nghiệp kinh doanh mía đường; trong đó, việc gắn kết mật thiết với người nông dân xây dựng cánh đồng lớn đưa cơ giới hóa vào sản xuất là nhiệm vụ đặt ra hàng đầu.

Song song với nhiệm vụ này, thời gian qua, doanh nghiệp cũng đã hỗ trợ cho các nông hộ xây dựng hệ thống quản lý nước tưới tiên tiến (tưới béc, tưới dây phún, tưới súng ducar…) trên hơn 1.000 ha giúp tăng năng suất cây mía vùng thường xuyên chịu hạn.

Một trong những lợi thế sẵn có là ngay từ những năm 1997, công ty đã có Nhà máy nhiệt điện công suất 34 MW cung cấp điện cho toàn công ty và hòa lưới điện quốc gia với công suất 20 MW mang lại doanh thu khoảng 60 tỷ đồng/vụ ép. Đây là tiền đề thuận lợi để doanh nghiệp mạnh dạn tham gia hội nhập.

Ông Nguyễn Bá Chủ, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai kiến nghị, ngoài sản phẩm đường, công ty còn phát điện lên lưới điện quốc gia.

Tuy nhiên, giá bán điện chưa phù hợp bởi giá điện đồng phát từ các nhà máy mía đường là 5,8 cent/kWh, trong khi đó giá điện sinh khối là 7,3 cent/kWh.

Do đó, Nhà nước nên xem xét giá điện đồng phát từ bã mía tương đương với giá điện sinh khối giúp doanh nghiệp giảm giá thành, có điều kiện hỗ trợ nông dân trong trồng và phát triển cây mía.

Trao đổi về vấn đề này, ông Huỳnh Vĩnh Hương, Phó Chủ tịch huyện Ia Pa cho rằng, niên vụ 2018 – 2019, toàn huyện Ia Pa có khoảng 6.000 ha mía, là một trong những vùng nguyên liệu lớn nhất của Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai. Giải pháp đối mặt với thời kỳ hội nhập là công ty, địa phương và người nông dân cùng đồng hành với nhau để giải quyết bài toán này.

Về phía công ty cũng đã có những động thái hết sức tích cực và địa phương cũng đã chủ động phối hợp với công ty để giải quyết những khó khăn trước mắt.

Tuy nhiên, về lâu dài, địa phương cũng đã có những giải pháp cụ thể như rà soát lại quy hoạch vùng trồng mía, bởi diện tích mía hiện nay đã vượt qui hoạch 1.000 ha. Ngoài ra, địa phương cũng sẽ xác định lại vùng nguyên liệu thật sự phù hợp, đi đôi với phát động phong trào cánh đồng lớn và hạn chế tối đa đầu tư manh mún nhỏ lẻ.

“Một giải pháp mang tính căn cơ trong thời gian tới đó là tích cực phối hợp với công ty để hình thành nên các hợp tác xã kiểu mới, các tổ hợp tác, các nhóm sản xuất, đặc biệt là các tổ chức này sẽ đi sâu vào cánh đồng lớn. Chỉ có cánh đồng lớn và các tổ chức liên kết bền vững mới phát huy được thế mạnh và cạnh tranh hiệu quả trong thời kỳ này”, ông Hương khẳng định./.

Theo BNEWS